Διαβάζοντας το υπέροχο βιβλίο του Σεβασμιωτάτου Μεσογαίας & Λαυρεωτικής με τίτλο: «Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός», αυθόρμητα γεννήθηκε μέσα μου η ανάγκη να το συστήσω ανεπιφύλακτα σε φίλους, αλλά και σε γνωστούς του επαγγελματικού μου χώρου.
Σκέφτηκα όμως ότι επειδή διαπραγματεύεται δύσκολα θέματα που αφορούν την τραγικότητα της ζωής και τον αδυσώπητο θάνατο, - γεγονότα στα οποία δύσκολα διακρίνεται ο Θεός,- ίσως είναι προτιμότερο να εξοικειωθούμε προηγουμένως με κάτι πιο χειροπιαστό, προσπαθώντας να Τον συναντήσουμε αρχικά εκεί που φαίνεται, με την ελπίδα να αξιωθούμε κάποτε να Τον δούμε και εκεί που δεν φαίνεται!
Πως όμως είναι δυνατόν να ασχοληθούμε με το πρόσωπο του Θεού στη στιγμή που κανένα ανθρώπινο μάτι ουδέποτε Τον είδε, αλλά και να προσδιορίσουμε και το «Εκεί» της παρουσίας Του, αφού από καταβολής κόσμου παραμένει ο Αχώρητος παντί;
Παρόλο όμως, που στη ζωή μου γνώρισα τυφλούς που Τον βλέπουν ξεκάθαρα δίχως μάτια, αλλά και ανάπηρους που κάνουν τον σταυρό τους δίχως χέρια, για να ταρακουνήσω κάπως δυναμικότερα τους αγαπητούς και καλοπροαίρετους ορθολογιστές γύρω μου, έψαχνα μια πιο εντυπωσιακή περίπτωση, που προτιμούσα βέβαια να είναι βγαλμένη μέσα από την ειδικότητά μου και από το επαγγελματικό μου μετερίζι, ώστε να έχω σύμμαχο και το πλεονέκτημα του ειδικού!
Συμμάζεψα λοιπόν πρόχειρα κάποιες σκέψεις, τις έντυσα με εικόνες, ύμνους και ντοκουμέντα, προσπαθώντας να μείνω στην άκρη της οθόνης σύντομος και περιεκτικός!
Ίσως να μην χρειάστηκε μέχρι σήμερα να δείτε - όπως λέει ο λαός,- «τον χάρο με τα μάτια σας», ούτε εύχομαι και να χρειαστεί ποτέ, αλλά σε στιγμές απόγνωσης και απελπισίας, είναι γεγονός ότι όλοι ζητήσαμε λίγο πολύ από το Θεό να…βάλει το χέρι Του!
Και ανεξάρτητα από το αν Το έβαλε τελικά, ή απλά εμείς δεν Το είδαμε, ένα είναι σίγουρο, ότι ύστερα από οποιαδήποτε απρόσμενη καταιγίδα στη ζωή μας, ξεχνούμε ουσιαστικά την παρουσία Του, όπως ακριβώς τις ηλιόλουστες μέρες την ομπρέλα, που τη χρειαζόμαστε μόλις εμφανιστούν ξανά τα μαύρα σύννεφα.
Και επειδή σε ορισμένους, οι λιακάδες αυτές φαντάζουν προκλητικά ατελείωτες, ενώ σε κάποιους άλλους τα τσουνάμια της βιωτής τελειωμό δεν έχουν, δυσκολευόμαστε να χωρέσουμε στο φτωχό μας μυαλουδάκι το νόημα της Θείας δικαιοσύνης, πολύ περισσότερο δε, να δούμε το Θεό με άλλα μάτια.!
Πολύ σωστά λένε ότι το μυαλό του ανθρώπου μοιάζει με το αλεξίπτωτο, που είναι χρήσιμο μόνο όταν είναι ανοικτό! Για αυτό σας προτείνω σήμερα να επιχειρήσουμε μαζί ένα τολμηρό άνοιγμα και μάλιστα σε δύο φαινομενικά ασύνδετους χώρους, δημιουργώντας νέες γέφυρες ορθόδοξης επικοινωνίας από την ύλη στο πνεύμα, αλλά και αθέατα περάσματα από το σώμα στη ψυχή. Δέστε λοιπόν τη ζώνη σας, απενεργοποιήσετε τα κινητά σας και ελάτε να απογειωθούμε διανοητικά σε δύο κόσμους όμορφους…αγγελικά πλασμένους !
Οι δύο κόσμοι…
Πρώτος σταθμός στο αποψινό μας ταξίδι, ένας γνωστός – άγνωστος εικαστικός χώρος, όπου φαίνεται ξεκάθαρα ο Θεός, ως πρόσωπο, αλλά και ως πνεύμα στο χώρο της αγιότητας.
Πρόκειται για το μυστικό κόσμο της ορθόδοξης αγιογραφίας, στον οποίο αξίζει να εισέλθουμε με δέος και δίψα, διαπιστώνοντας με τα μάτια μας, ότι δεν είναι τελικά «εκ του κόσμου τούτου», επειδή ουσιαστικά δεν προσπαθεί να συγκινήσει τις αισθήσεις, αλλά να προκαλέσει κατάνυξη στη ψυχή…
Ο δεύτερος σταθμός, είναι επίσης ένας γνωστός– άγνωστος μεθυστικός χώρος, όπου τουλάχιστον από την πρώτη ματιά φαίνεται να απουσιάζει παντελώς ο Θεός, επειδή φαίνεται λαϊκότερη πτυχή της γευστικής μας καθημερινότητας.
Πρόκειται για το θαυμαστό κόσμο της σύγχρονης οινογνωσίας, στον οποίο αξίζει επίσης να εισέλθουμε με τόλμη και ενδιαφέρον, ανακαλύπτοντας απόκρυφα μυστικά ευωχίας….
Ένα αρωματικό λοιπόν σεργιάνι στις ομορφιές του τόπου, μέσα στ΄ αμπέλια και τις χρυσές ελιές– όπως λέει ο ποιητής-, θα γεμίσει την ψυχή μας εμπειρίες από τον αστείρευτο πλούτο της πανέμορφης λαϊκής μας παράδοσης, που ταξιδεύει μέσα στα όνειρα και τους καημούς του κόσμου, διασχίζει ποτάμια, θάλασσες και ωκεανούς και έρχεται να ριζώσει βαθιά στην ιστορία αυτού του τόπου, κρατώντας σφιχτά την οινική σκυτάλη του πολιτισμού, που οφείλει να περάσει η μια γενιά στην άλλη.
Ας ξαποστάσουμε λοιπόν για λίγο στους δύο αυτούς φαινομενικά ασύνδετους κόσμους, επιχειρώντας χαμηλές πτήσεις, τόσο στο χώρο του χοϊκού οινοπνεύματος όσο και στην εξωκοσμική σφαίρα της Ορθόδοξης τέχνης, ώστε να ωφεληθούμε από τα κοινά στοιχεία που τους ενώνουν!
Κατ΄ αρχήν μια βυζαντινή εικόνα όσο και ένας γνήσιος οίνος, αποτελούν διαχρονικά Έργα Τέχνης μακρο-χρόνιας υπομονής, επιμονής, και αγάπης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υπερκόσμια τεχνική του θεσσαλονικιού αγιογράφου Εμμανουήλ Πανσέληνου, που συγκινεί τους καλλιτέχνες όλων των εποχών, αγγίζει σε τόλμη και πολυπλοκότητα την γοητεία ενός σπάνιου οίνου, που περιέχει στα σπλάχνα του διακόσιες ογδόντα διαφορετικές ουσίες, όσες δηλαδή φορές αναφέρονται οι λέξεις «Οίνος & άμπελος» μέσα στη Αγία Γραφή…!
Τόσο η εικαστική όσο και η οινοποιητική τεχνική στη συνέχεια, απευθύνονται ταυτόχρονα στις γήινες αισθήσεις του πολιτισμού της ευφροσύνης, αλλά και στη σφαίρα του πνεύματος, και του πλατυσμού της ανθρώπινης καρδιάς.
Είναι δύο εικαστικές τέχνες άσκησης και τελειότητας, που σημαδεύουν πολιτισμούς και αξίες, χαρακτηρίζουν λαούς με συνήθειες δεμένες στη λαμπρότητα των κομβικών χρωμάτων που μας κάνουν να ευφραινόμαστε και ν΄ αναπνεύουμε μέσα στην πνιγηρή ρουτίνα της τεχνοκρατίας. Να αισθανόμαστε άρχοντες …Να ζούμε !
Εμφανίζουν τέλος μια παράξενη και μοναδική προσαρμοστικότητα. Τη βυζαντινή εικόνα για παράδειγμα τη συναντούμε συνήθως σε μια εκκλησία ή σε κάποιο μοναστήρι, αλλά και σ΄ ένα κοσμικό σαλόνι χωρίς να ενοχλεί.
Το ίδιο συμβαίνει και με το κρασί. Από απλό και ευλογημένο αγροτικό προϊόν στο καθημερινό μας τραπέζι, μεταμορφώνεται λειτουργικά στην Αγία Τράπεζα σε «αίμα Χριστού» στην ορθόδοξη εκκλησιαστική λατρεία.
Και όλα αυτά ισχύουν φυσικά για όσους τα πιστεύουν.
Όπως όμως υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι πάνω στον πλανήτη, που έρχονται και φεύγουν από αυτό τον κόσμο χωρίς να γευτούν ποτέ μια γουλιά οίνου, έτσι υπάρχουν ακόμη περισσότεροι άνθρωποι που ζουν και εκθειάζουν το πρόσκαιρο και ανούσιο της βιωτής, χωρίς να γευθούν την αιώνια προοπτική για την οποία είμαστε πλασμένοι!
Και οι μεν πρώτοι, - εκτός από του ότι στερήθηκαν την ευχαρίστηση που χαρίζει ο χοϊκός οίνος στους ανθρώπους,- δεν έπαθαν απολύτως τίποτα, οι δεύτεροι κινδυνεύουν πραγματικά να μείνουν έξω από το αληθινό πανηγύρι της ζωής.
Δημήτρης Χατζηνικολάου
